Άρθρο του Γραμματέα της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Στέργιου Καλπάκη, στον ιστότοπο ROSA
Η συζήτηση για τον προοδευτικό χώρο δεν είναι ένα πολιτικό σίριαλ που πουλάει στο κοινό με ίντριγκες, παρασκήνιο και εκπλήξεις. Η συζήτηση αυτή σχεδόν μονοπωλεί το δημόσιο λόγο, διότι υπάρχει πολιτικό κενό και κοινωνική αναγκαιότητα. Στον 7ο πλέον χρόνο διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ασφυκτιά από την αδικία, τη διαφθορά και τον αυταρχισμό. Η ΝΔ από το 41% του Ιουνίου 2023, έπεσε στο 28% τον Ιούνιο 2024 και στις δημοσκοπήσεις καταγράφεται σήμερα ακόμα πιο κάτω. Παρόλα αυτά, κανένα κόμμα του προοδευτικού χώρου δεν φαίνεται να μπορεί σήμερα να την απειλήσει.
Παράλληλα, από το 2019 ως σήμερα έχει παρατηρηθεί μια μεγάλη άνοδος της ακροδεξιάς. Στις εκλογές του 2019 το μόνο ακροδεξιό κόμμα στη Βουλή ήταν η Ελληνική Λύση με ποσοστό λίγο κάτω από το 4%, στις εκλογές του 2023 τα ακροδεξιά κόμματα άθροιζαν κοντά στο 13%, στις ευρωεκλογές του 2024 κοντά στο 17% και πλέον στις δημοσκοπήσεις προσεγγίζουν το 20%. Αυτό δείχνει ότι στην ελληνική κοινωνία σιωπηρά και κάτω από τα ραντάρ συντελούνται διεργασίες σε δεξιά κατεύθυνση, άσχετα αν ακόμα δεν έχει εμφανιστεί μία πολιτική δύναμη ως εναλλακτική λύση διακυβέρνησης όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ως το 2023 υπήρχαν δύο ισχυροί πόλοι στο πολιτικό σύστημα, της κεντροδεξιάς με τη ΝΔ του 40% και της προοδευτικής παράταξης με τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ του 32%. Η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ στο 17,8% στις εκλογές του 2023, η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα και στη συνέχεια η απαξίωση και διάσπασή του λόγω Κασσελάκη, σε συνδυασμό με την αποτυχία του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ να αναπτύξει δυναμική εναλλακτικής λύσης, έφεραν τη σημερινή ανισορροπία στο πολιτικό σύστημα. Έκτοτε έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για την υπέρβαση του κατακερματισμού και τη συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ μετά την εκλογή του Σωκράτη Φάμελλου στην ηγεσία του μιλάει με συνέπεια και γενναιότητα για την ανάγκη μιας μεγάλης εκλογικής προοδευτικής συνεργασίας, με άλλα λόγια «κοινό ψηφοδέλτιο», πρόταση που σε δημοσκοπήσεις εμφανίζεται πλειοψηφική στο ερώτημα για το ποιος μπορεί να κερδίσει τη ΝΔ στις εκλογές (βλ. Palmos Analysis, 22/9/2025). Η Νέα Αριστερά έχει προκρίνει στο Συνέδριό της τη λύση του «Λαϊκού Μετώπου» αλλά έκτοτε φαίνεται διχασμένη αν το «Λαϊκό Μέτωπο» θα αποτελείται από δυνάμεις της ριζοσπαστικής εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς ή από δυνάμεις της κυβερνώσας Αριστεράς και Κεντροαριστεράς. Το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, από την άλλη, έχει επιλέξει την λογική της αυτόνομης πορείας, η οποία όμως αποδεικνύεται αδιέξοδη και με συγκεκριμένα όρια, με αποτέλεσμα να έχει αρχίσει δειλά να ανοίγει και εκεί η συζήτηση περί συνεργασιών.
Σε αυτό το ομολογουμένως βαλτωμένο τοπίο, εξαιτίας της αρνητικής στάσης του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και της αναβλητικότητας της Νέας Αριστεράς, η έντονη κινητικότητα του Αλέξη Τσίπρα έδωσε νέο ενδιαφέρον στη συζήτηση για τον προοδευτικό χώρο. Παρά το γεγονός ότι αυτή η κίνηση δεν έχει ακόμη σαφή χαρακτηριστικά και στόχευση, παράγει ισχυρά πολιτικά αποτελέσματα και θέτει νέα ερωτήματα / διλήμματα στην ευρύτερη συζήτηση για τον προοδευτικό χώρο.
Το πρώτο αφορά το γεγονός ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και ευρύτερα της Αριστεράς έχει ταλαιπωρηθεί από τις εντάσεις. Συνθέσεις θέλει. Υπό αυτή την έννοια, η ταυτόσημη αναφορά του Αλέξη Τσίπρα και του Σωκράτη Φάμελλου ότι «δεν θα είμαστε αντίπαλοι» είναι η ενδεδειγμένη. Η σχέση πρέπει να είναι παράλληλη και διαλεκτική. Με κοινό στόχο τη μεγάλη υπέρβαση των σημερινών διαχωριστικών γραμμών συνολικά στον προοδευτικό χώρο, ώστε στις επόμενες εκλογές να υπάρχει ισχυρή εναλλακτική λύση απέναντι στη ΝΔ.
Το δεύτερο αφορά τη σχέση των κομμάτων του προοδευτικού χώρου μεταξύ τους. Μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας να επέλεξε την παραίτηση από τη θέση του βουλευτή στη λογική μιας «πορείας στο λαό», ωστόσο οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί, από τη Βουλή ως την αυτοδιοίκηση και τα συνδικάτα, παραμένουν – έστω και σε συνθήκες κρίσης εκπροσώπησης – κύριο πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης και διεκδίκησης. Απαιτούνται λοιπόν κινήσεις σύγκλισης, συνεργασίας, κοινής δράσης σε όλα τα επίπεδα εκπροσώπησης ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, τη Νέα Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ. Στο πλαίσιο αυτό, πριν λίγες ημέρες κατέθεσα την πρόταση για την πραγματοποίηση 13 περιφερειακών συνεδρίων για τα μεγάλα ζητήματα της κάθε περιφέρειας με εμπλοκή δυνάμεων του προοδευτικού χώρου από τα κόμματα, την αυτοδιοίκηση, τους φορείς, συνολικά την κοινωνία.
Αυτό προϋποθέτει ότι η Νέα Αριστερά θα ξεκαθαρίσει την κατεύθυνσή της και ότι το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ θα αναθεωρήσει την αδιέξοδη στρατηγική της αυτόνομης πορείας και θα εγκαταλείψει τις – βγαλμένες από την εποχή του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου – επιθέσεις στον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνηση του 2015 – 2019. Επίσης, οι όποιες νέες προσπάθειες σύγκλισης των κομμάτων του προοδευτικού χώρου σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δώσουν την εντύπωση της ανταγωνιστικής ή αποτρεπτικής κίνησης απέναντι στις κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα.
Το τρίτο – και ίσως κρισιμότερο – στοιχείο αυτής της συζήτησης αφορά το ποια διαχωριστική γραμμή θα επιλέξει να αναδείξει ο προοδευτικός χώρος ως την κυρίαρχη σήμερα στην κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα. Σε μια κοινωνία όπου οι εργαζόμενοι δουλεύουν τις περισσότερες ώρες στην Ε.Ε., αλλά είναι στην τελευταία θέση στην αγοραστική δύναμη και στην πρώτη θέση στην ακάλυπτες υγειονομικές ανάγκες και την ίδια ώρα μόλις 1.499 φυσικά πρόσωπα βγάζουν σχεδόν 4 δισ. ευρώ το χρόνο από μερίσματα με φόρο μόλις 5%, γίνεται κατανοητό ότι η άδικη κατανομή του πλούτου είναι το σημείο αιχμής και ότι η διαχωριστική γραμμή Αριστεράς – Δεξιάς είναι ζωντανή, επίκαιρη, έχει νόημα και σημασία.
Μεταφορικά μιλώντας, θα μπορούσαμε να περιγράψουμε όλες αυτές τις κινήσεις – μικρότερες ή μεγαλύτερες – ως παράλληλα ρεύματα που στην πορεία θα συναντηθούν σε μια μεγάλη κοίτη. Όλοι μπορούν να είναι χρήσιμοι με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Εξάλλου, οι παρατάξεις που κυβέρνησαν τη χώρα από τη μεταπολίτευση και μετά ήταν πλειοψηφικές γιατί εκπροσωπούσαν ένα ευρύτερο φάσμα πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων. Στόχος είναι η ενιαία έκφραση του προοδευτικού χώρου στις επόμενες εκλογές, ώστε να ηττηθεί η ΝΔ και η χώρα να γυρίσει σελίδα με μια προοδευτική κυβέρνηση μακράς πνοής και πλατιάς λαϊκής νομιμοποίησης. Σε αυτή την μεγάλη υπόθεση ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ οφείλει να είναι δημιουργικός, συνθετικός και ρόλος επισπεύδουσας δύναμης. Με λίγα λόγια, ρόλος εθνικής και ιστορικής ευθύνης.
Στήριξε οικονομικά τον ΣΥΡΙΖΑ! Απόκτησε την κάρτα μέλους!