Αγαπητέ Κώστα, συντρόφισσες σύντροφοι, φίλες και φίλοι
Θα ήθελα να συγχαρώ τις αντιπροσωπείες της Αριστεράς που πήραν την πρωτοβουλία να ανοίξουν αυτή τη συζήτηση εδώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το πιο σημαντικό θέμα της πολιτικής προτεραιότητας: την ειρήνη και την ασφάλεια των λαών και των πολιτών. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος και η αντιφασιστική αντίσταση των λαών της Ευρώπης μάς εμπνέουν και αποτελούν τον πυρήνα των αξιών της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Πριν από ογδόντα χρόνια, η Ευρώπη, πάνω στις στάχτες του πιο καταστροφικού πολέμου της ανθρωπότητας, με μια κρίσιμη πολιτική απόφαση, επέλεξε τα θεμέλια της ειρήνης να είναι η συνεργασία των χωρών, να είναι οι θεσμοί συνεργασίας, που είναι βασισμένες στο διεθνές δίκαιο. Και σήμερα βλέπουμε, μετά από 80 χρόνια, να αμφισβητείται αυτή η πολιτική απόφαση, αυτές οι αρχές και ως αποτέλεσμα η ειρήνη να μην θεωρείται δεδομένη. Καθήκον λοιπόν όλων των προοδευτικών δυνάμεων είναι να λάβουμε πρωτοβουλίες προς όφελος των λαών. Και για να γίνει αυτό χρειαζόμαστε πολιτική και κοινωνική δράση υπέρ της ειρήνης και κατά του πολέμου και του φασισμού. Και σήμερα ξαναγίνονται επίκαιρα αυτά τα αιτήματα.
Πρέπει λοιπόν να συζητήσουμε για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που γεννούν τους πολέμους: τις εθνικιστικές αντιλήψεις, τις διακρίσεις, τις κοινωνικές ανισότητες, τη φτώχεια και εντέλει την καταπίεση των αδύναμων. Και πρέπει, από την άλλη μεριά, να στηρίξουμε την ενίσχυση της δημοκρατίας, των θεσμών διεθνούς συνεργασίας, του διεθνούς δικαίου. Γιατί δεν μπορεί να υπάρχει μέλλον χωρίς προτάσεις και σχέδια για την ειρήνη. Η ειρήνη είναι ένα πολιτικό εγχείρημα. Και σε αυτό το πλαίσιο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η νίκη των δυνάμεων της δημοκρατίας και η ήττα του φασισμού το 1945 δεν ήταν μια απλή στρατιωτική νίκη.Ήταν ένας θρίαμβος της συλλογικής αντίστασης. Γιατί ήταν οι λαοί, οι εργάτες, οι γυναίκες, οι διανοούμενοι, οι αντάρτες, που στάθηκαν όρθιοι και όρθιες και πολέμησαν και δεν υπέκυψαν.
Σήμερα, σε μια παγκόσμια κλίμακα, πολλαπλασιάζονται οι ανισότητες. Έχουμε σε όλα τα επίπεδα ένοπλες συγκρούσεις, περιβαλλοντική καταστροφή, τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, νέα κύματα προσφυγιάς, ακραίες αντιθέσεις στην κατανομή του πλούτου και τώρα ο πόλεμος των δασμών. Η δεξιά γραμμή παράγει κρίσεις και ως απάντηση πολλαπλασιάζει τις κρίσεις. Ποια είναι η απάντηση της; Περισσότερα όπλα, περισσότερη καταστολή, απαξίωση της δημοκρατίας, της επιστήμης, αλλά και των παγκόσμιων θεσμών συνεργασίας και βιωσιμότητας. Και είναι καταστροφικό και επικίνδυνο ότι οι πολιτικές ηγεσίες των χωρών αλλά και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποτιμούν τους διεθνείς θεσμούς, όπως τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Και υποτιμούν και την ανάγκη να σεβόμαστε το διεθνές δίκαιο. Επιλέγουν δηλαδή να υποκλιθούν και να υπηρετήσουν τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, αλλά τελικά ταΐζουν την αντιπολιτική και την ακροδεξιά, όταν δεν στηρίζουν ούτε το διεθνές δίκαιο ούτε τους διεθνείς θεσμούς. Και γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η μόνη στρατηγική επιλογή για την Ευρώπη είναι να επιστρέψουμε στις θεμελιώδεις αξίες, που είναι και οι στρατηγικές επιλογές της μεταπολεμικής περιόδου. Πρώτα απ’ όλα να ξεκινήσουμε από τις προτεραιότητες της πολιτικής, έτσι ώστε να αμφισβητηθεί ο φασισμός στη ρίζα του.
Η επιστροφή του πολέμου και της φρίκης στη γειτονιά της Ευρώπης, με τη συνεχιζόμενη παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και παράλληλα με τη χρεοκοπία των κυρίαρχων συντηρητικών επιλογών, καταδεικνύει και ένα πολύ μεγάλο έλλειμμα της Ευρώπης: Το έλλειμμα ενιαίας εξωτερικής πολιτικής, που θα έπρεπε να υπάρχει πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα και να έχει προτεραιότητα την ειρήνη και τη σταθερότητα.
Για να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη, η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει επιτέλους στρατηγική και αμυντική αυτονομία από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, βασισμένη, όπως ήδη ακούστηκε, στις πολυμερείς συνεργασίες και στο διεθνές δίκαιο. Η ενίσχυση της αυτονομίας της Ευρώπης στην εξωτερική πολιτική προϋποθέτει και μια αυτόνομη ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Η Ευρώπη ξέρει και θυμάται, δυστυχώς με τραγικό τρόπο, ότι η ασφάλεια και η ειρήνη ξεκινάνε από τη δημοκρατία και τη συνεργασία. Οι λαοί γνωρίζουν ότι δεν εξασφαλίζεις την ειρήνη με πυρηνικούς εξοπλισμούς.
Γι’ αυτό και αντιτασσόμαστε κατηγορηματικά στην εκτόξευση των στρατιωτικών δαπανών και στη λογική της πολεμικής οικονομίας του ΝΑΤΟ. Εξάλλου, η απρόβλεπτη προεδρία Τραμπ και οι διεθνείς εξελίξεις κάνουν ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη ενίσχυσης και ανεξαρτησίας της ευρωπαϊκής πολιτικής και αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Και αυτό επιβάλλει άμεσες στρατηγικές αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και θέλω να πω ότι είναι διπλά προκλητικό και επικίνδυνο ότι σε αυτή τη λάθος απόφαση της στρατιωτικοποίησης της Ευρώπης επιλέχθηκε να είναι αποδεκτή η εταιρική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο στην Ανατολική Μεσόγειο, κατέχοντας παράνομα εδάφη μιας ευρωπαϊκής χώρας-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κυπριακής Δημοκρατίας, και έχει ανοικτό ένα casus belli έναντι άλλου μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ελλάδας. Λάθος στο λάθος, λοιπόν, και σε πλήρη αντίθεση με τις αρχικές στρατηγικές επιλογές της ειρήνης και της συνεργασίας της Ευρώπης.
Παράλληλα, η Γάζα και τα χιλιάδες θύματα, άμαχοι και παιδιά, επιβεβαιώνουν σήμερα με εκκωφαντικό τρόπο και το έλλειμμα εξωτερικής πολιτικής της Ευρώπης. Γιατί η Ευρώπη έπρεπε να ήταν εκεί. Υποτιμούνται οι προτεραιότητες για την ειρήνη, την προστασία της ανθρώπινης ζωής, την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και τον σεβασμό στους παγκόσμιους φορείς. Η κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου από το Ισραήλ δεν βρίσκει απάντηση από τη διεθνή κοινότητα και η Ευρώπη δυστυχώς σιωπά. Όπως σιωπά και στο ρεσάλτο του Ισραήλ, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, στο πλοίο «Μαντλίν». Το «Μαντλίν» δεν ήταν απειλή, αλλά ήταν μια αναγκαία πράξη αλληλεγγύης. Κι όμως μια ειρηνική αποστολή στήριξης της ζωής αντιμετωπίστηκε με όπλα. Γι’ αυτό τον λόγο απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβαινόντων στο «Μαντλίν», που κρατούνται παράνομα από το Ισραήλ, όπως και της ευρωβουλευτή της Αριστεράς, της Ρίμα Χασάν. Το λέμε ξεκάθαρα: Η σιωπή σ’ ένα έγκλημα είναι συνενοχή. Και είναι έγκλημα αυτό που γίνεται στη Γάζα.
Την προηγούμενη βδομάδα στην Παλαιστίνη, στη Ραμάλα, είχα την τιμή να μεταφέρω στον αντιπρόεδρο της Παλαιστίνης την αμέριστη αλληλεγγύη και στήριξή μας στον δοκιμαζόμενο Παλαιστινιακό λαό, αλλά και μια δέσμευση: να μεταφέρω σήμερα εδώ σε εσάς όλα αυτά που συζητήσαμε. Μια κραυγή αγωνίας. Και ταυτόχρονα να ζητήσω εδώ μαζί σας να σταματήσει άμεσα η αιματοχυσία και η γενοκτονία στη Γάζα. Να διευκολυνθεί η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και να είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή που θα εγγυηθεί την ανθρωπιστική βοήθεια. Και να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο η Ευρώπη στη διάσκεψη, η οποία θα γίνει την άλλη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη, για τη λύση των δύο κρατών με τα σύνορα του 1967 και την πρωτεύουσα της Παλαιστίνης στην ανατολική Ιερουσαλήμ.
Και επιπλέον θέλω να σας μεταφέρω τη θετική απάντηση του αντιπροέδρου της Παλαιστίνης στην πιθανότητα να έρθει εδώ ο Πρόεδρος Αμπάς, στο Ευρωκοινοβούλιο. Και σας προτείνω να ζητήσουμε ως ομάδα της Αριστεράς να κληθεί ο Πρόεδρος Αμπάς στο Ευρωκοινοβούλιο για να ενημερώσει, για να αποκτήσουν νόημα οι θεσμοί και η συμμετοχή μας. Και για να γίνει κάτι τέτοιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συζητήσει και να αποφασίσει άμεσα να επιβάλει κυρώσεις στο Ισραήλ, αν δεν σταματήσει άμεσα η γενοκτονία.
Φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι, ο φασισμός επιστρέφει επίσης και στη ρητορική μίσους, που κανονικοποιείται, στη δίωξη της διαφορετικότητας – μεταναστών και μειονοτήτων -, στον κρατικό αυταρχισμό, αλλά και στην επίθεση στο κράτος δικαίου, στους δημοσιογράφους, στον συνδικαλισμό, στην κοινωνία των πολιτών. Και οι λαοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν μπορείς να στηρίξεις τα συμφέροντα της κοινωνίας μειώνοντας τη δημοκρατία. Οι πολιτικές ανισότητας και αδικίας είναι θερμοκήπιο του φασισμού. Και αυτές οι ανισότητες, θέλω να το ξεκαθαρίσω, δεν είναι κυβερνητικές ανεπάρκειες: είναι επιλογές του νεοφιλελευθερισμού. Είναι βαθιά συστημικές οι ανισότητες: η φτώχεια, η ταπείνωση, το κοινωνικό περιθώριο, η υπερεργασία με υπό-αμοιβή, η ερήμωση περιοχών με το πρόβλημα της σύγχρονης μετανάστευσης.
Και ζούμε τέτοια αδιέξοδα και στην Ελλάδα, σε μια χώρα της Ευρωζώνης. Είμαστε στην τελευταία θέση της Ευρωζώνης στους μισθούς, στην τελευταία θέση της Ευρώπης στην αγοραστική δύναμη, ενώ έχουμε συστηματική απαξίωση των θεσμών και της διαφάνειας, της δημοκρατίας και της λογοδοσίας. Και αυτά τα έχει εντοπίσει και το Ευρωκοινοβούλιο. Και δεν είμαστε υπερήφανοι που η χώρα μας έχει βρεθεί σε ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να λογοδοτεί για τόσο σημαντικά προβλήματα δημοκρατίας. Με κορυφαία τα σκάνδαλα των υποκλοπών και το έγκλημα των Τεμπών, που ακόμα δεν έχουν δοθεί απαντήσεις.
Όμως θέλω να πω, γυρίζοντας στο κεντρικό θέμα, ότι οι δημοκρατικές υποχρεώσεις και οι κοινωνικές ανάγκες μένουν στο περιθώριο και αυτό αφήνει χώρο στην ακροδεξιά, υπονομεύει τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Και τελικά έτσι τροφοδοτούνται τα αδιέξοδα και η ακροδεξιά. Και η ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική γεννά κρίσεις.
Γι’ αυτό και θέλω να το πω ξεκάθαρα: η μόνη απάντηση σε μια πολιτική που γεννά κρίση, σε ένα άδικο και επικίνδυνο σύστημα, είναι η αμφισβήτηση και η ανατροπή του. Γι’ αυτό, για να πολεμήσουμε στη ρίζα του τον νεοφασισμό, χρειαζόμαστε και ένα νέο ευρωπαϊκό κοινωνικό συμβόλαιο. Μια δίκαιη αναδιανομή, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να έχουν πρόσβαση στους θεσμούς δημοκρατίας, στα δημόσια αγαθά, στην ευημερία και στην πράσινη μετάβαση. Και αυτό απαιτεί διαφάνεια, αξιοκρατία, λογοδοσία και στήριξη του κράτους δικαίου.
Η Ευρώπη λοιπόν, για να κλείσω, βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα επιλέξει μια στρατιωτική οικονομία με υπερκέρδη λίγων, με διχασμένη κοινωνία που πολλαπλασιάζει τους κινδύνους κατά της ειρήνης και της ζωής. Ή θα επιλέξει μια κοινωνία ειρήνης, αλληλεγγύης, προόδου και κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι σημερινοί θεσμοί και οι πολιτικές πιστεύουμε ότι πρέπει να απαντήσουν θετικά στο μήνυμα του 1945: «Ποτέ ξανά». Αυτό το σύνθημα σημαίνει πολλά περισσότερα από λόγια. Σημαίνει να έχουμε μια μνήμη που να είναι οδοδείκτης, να έχουμε αλληλεγγύη και αλλαγή πολιτικής. Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη ειρηνική, δίκαιη και δημοκρατική.
Και η ευρωπαϊκή Αριστερά οφείλει να είναι η φωνή των λαών. Και δεσμευόμαστε να είναι η φωνή των λαών. Γιατί θέλουμε μια Ευρώπη, να το πω απλά, που δεν θα αγοράζει όπλα, αλλά που θα εξάγει ειρήνη, δημοκρατία και ασφάλεια.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Στήριξε οικονομικά τον ΣΥΡΙΖΑ! Απόκτησε την κάρτα μέλους!